Woof. : Chimera i hybryda

Mój pies ~~ukradł~~ upolował dziś kotleta ze stołu. Z tej okazji będzie notka biologiczna.

Chimajrę niepokonaną,

która swój ród wywodziła od bogów, a nie od ludzi.

Z przodu lwem była, od tyłu wężem, a kozą pośrodku,

strasznie zionącą potężnym, płomiennym ogniem zagłady.

(Iliada 6,180-182)

Homer dobry tekściarz.

Chimajra, bardziej po naszemu – chimera – to w mitologii greckiej potwór, którego ciało jest połączeniem głowy lwa, ciała kozy i ogona węża. Na obrazkach znalezionych w Internetach to stworzenie przedstawia się lepiej niż w mojej wyobraźni, za co winę ponoszą głupie filmiki na YT z kozami.

Poza tym kozy będą mi się już permanentnie kojarzyć z Tomem Hiddlestonem. Don’t judge me.

Szukałam tego obrazka dwadzieścia minut. W swoich folderach.

Chimera w mitologii była przedstawieniem czegoś nierzeczywistego, wynaturzonego, kapryśnego.

I tu lądujemy w biologii. A mówiąc ściślej: w genetyce.

Chimera to organizm, który zbudowany jest z komórek różniących się od siebie genetycznie. Chimeryzm występuje zarówno w świecie roślinnym jak i zwierzęcym. Na pewno komuś przewinął się przed oczami artykuł o tym, jak pewien mężczyzna odkrył, że nie jest ojcem swoich dzieci, bo jest nim jego brat bliźniak… Którego fizycznie nie miał. A przypadek kobiety, która potrzebowała przeszczepu nerki? Jej synowie zaoferowali się jako dawcy, ale nie mogli nimi zostać – bo z genetycznego punktu widzenia ich matka wcale nią nie była. [klik]

Trudne?

W porównaniu z paradoksami związanymi z podróżami w czasie to wcale nie jest trudne.

Jak powstaje chimera?

U roślin dochodzi do zaburzeń podziałów mitotycznych w stożku wzrostu (to taka tkanka znajdująca się na szczycie pędu lub korzenia, która odpowiedzialna jest za wzrost rośliny, głównie na długość). U zwierząt natomiast chimera może powstać w wyniku zapłodnienia jednej komórki jajowej dwoma plemnikami, połączenia się zarodków lub wymiany części komórek między zarodkami (wspólny obieg krwi w życiu płodowym). W organizmie chimery znajdują się dwie (lub więcej!) linie komórkowe.

Chimeryzm u zwierząt:

Ten kotek nazywa się Venus. Możecie go znaleźć na Facebooku: klik

A to Bull, labrador w ciapki, którego podejrzewany jest chimeryzm (nie znalazłam informacji, że na 100% jest chimerą).

Braveheart, pół husky i pół labrador. Dosłownie. [klik]

Klacz Sharp One, właściciel Denise Charpilloz.

Pasiaste umaszczenie u koni może być spowinowacone z chimeryzmem, ale może też być cechą dziedziczną. Nie wyizolowano jednak do tej pory genu lub genów, które jednoznacznie odpowiadają za ten typ umaszczenia.

Prócz naturalnego chimeryzmu można też wyróżnić sztuczny – najprostszym przykładem jest przeszczep jakiejkolwiek tkanki – krwi, szpiku, całych narządów lub ich fragmentów.

Geep, chimera kozy i owcy.

A teraz – co to jest hybryda?

Google najpierw podpowiedział mi, że jest to coś związane z paznokciami. Wierzę w jego dobre intencje.

Hybryda to inaczej mieszaniec bądź krzyżówka osobników różnych ras, odmian, gatunków etc. Występuje u roślin (takiego mieszańca nazywa się hybrydem) oraz u zwierząt (wtedy mieszańca nazywa się bastardem).

Hue. Bastard.

Hybrydy mogą być wewnątrzgatunkowe (prosty przykład – wszystkie nasze kundelki), międzygatunkowe, międzyrodzajowe, i tak dalej, zależnie co ze sobą się połączy. Nie mają w sobie dwóch lub więcej linii komórkowych, a jedną.

Samo krzyżowanie ze sobą osobników z różnych ras, gatunków (ale blisko ze sobą spokrewnionych!) nazywa się bastardyzacją.

Hybrydy wykorzystywane są w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Dlaczego? Bo bastardy mogą wykazywać polepszenie takich cech jak odporność na choroby, lepsza wydajność rzeźna, mleczna, rozrodcza i tak dalej w tym tonie. Jest to związane ze zjawiskiem heterozji – bujności mieszańców – w której potomstwo ma większą wartość fenotypową w stosunku do swoich rodziców (efekt heterozji jest największy w pierwszym pokoleniu mieszańców, potem się zmniejsza).

Jest to też pierwszy krok ku tworzeniu nowych ras.

U mieszańców międzygatunkowych samce bastardów są na ogół bezpłodne, samice zaś bywają płodne.

Żubroń – krzyżówka żubra i bydła domowego stworzona przez Polaka Leopolda Walickiego. Celem takiej krzyżówki było stworzenie hybrydy, którą byłaby łatwa w hodowli na nieużytkach i nie potrzebowałaby schronienia. Żubroń odznacza się dużą masą ciała, szybkim wzrostem, jest wytrzymały i nie straszne mu kiepskie warunki pogodowe. Niestety, jest też charakterny, co wyklucza go jako zwierzę gospodarskie. Poza tym jest też uciążliwy w hodowli – byki żubronie w pierwszym pokoleniu są bezpłodne, samice żubroni można natomiast rozmnażać zarówno z żubrami jak i z bydłem domowym.

Żubra skrzyżowano także z innym krętorogim - bizonem, w rezultacie powstały żubrobizony.

Wilczaki (czechosłowackie, saarloosa, lupo italiano, i inne) powstały w wyniku skrzyżowania ze sobą psa i wilka. Natomiast rasa tamaskan, choć z wyglądu bardzo przypomina wilka, to w procesie jej formowania nie użyto w ogóle domieszki wilczej krwi.

Wilczak Saarloosa i Tamaskan

Bardzo znane są hybrydy kotowatych, np. tyglew (krzyżówka lwicy z tygrysem), lygrys (krzyżówka tygrysicy z lwem), jaglion (hybryda jaguara i lwa), pumapard (hybryda pumy i lamparta), toyger (hybryda kota domowego i bengalskiego), safari (hybryda ocelota argetyńskiego i kota domowego)

I najbardziej sztandarowe: muł (klacz i osioł), osłomuł (na odwrót), świniodzik (świnia domowa i dzik), cama (lama i dromader), zebroid (zebrula - hybryda zebry i konia; zebryna - hybryda klaczy zebry i osła).